Hoe wordt de diagnose van narcolepsie vastgesteld?
Er zijn twee vormen van narcolepsie:
- narcolepsie type 1 (narcolepsie met kataplexie)
- narcolepsie type 2 (narcolepsie zonder kataplexie)
Bij narcolepsie type 1 kunnen de klachten van de patiënt al duidelijk genoeg zijn om op basis daarvan de diagnose te stellen. Kataplexie komt namelijk alleen bij narcolepsie voor. Toch wordt meestal ook aanvullend onderzoek gedaan om helemaal zeker van de diagnose te zijn en om te kijken of andere slaapstoornissen ook een rol spelen in de klachten. Aanvullend onderzoek voor narcolepsie met kataplexie kan slaaponderzoek zijn en/of een ruggenprik. Een slaaponderzoek omvat een polysomnografie en een multipele slaaplatentietest.
Voor het stellen van de diagnose narcolepsie type 2 is slaaponderzoek noodzakelijk.
Table of Contents
Polysomnografie
Polysomnografie betekent letterlijk “veel meten in de slaap“. Bij dit onderzoek worden de volgende dingen gemeten:
- de elektrische activiteit van de hersenen (EEG)
- de elektrische activiteit van de spieren (EMG)
- oogbewegingen
- het zuurstofgehalte in het bloed
- de borst-buik-ademhaling en mond-neus-ademhaling
Met deze test kan een beeld van de nachtslaap worden verkregen dat past bij narcolepsie, maar vooral kunnen andere (of bijkomende) oorzaken voor een verhoogde slaapneiging overdag worden opgespoord.
De meting van de nachtslaap kan zowel thuis plaatsvinden als in een slaapcentrum.
Resultaten voor iemand met narcolepsie
De drie grote verschillen met een normaal slaappatroon zijn:
- overdag meermaals in slaap vallen
- bij het inslapen na 5 à 10 minuten in de REM-slaap
- (al dan niet bewust) meermaals wakker worden tijdens nachtslaap
Multipele slaaplatentietest (MSLT)
Een multipele slaaplatentietest, ook wel dutjestest of slaperigheidstest genoemd, wordt aansluitend aan een nachtelijke polysomnografie verricht in een slaapcentrum.
Het is een test waarbij de patiënt 4-5 keer op een dag 20 minuten op bed gaat liggen in een donkere kamer en moet proberen om te slapen. Hierbij wordt gemeten hoe lang het duurt voordat je in slaap valt (de slaaplatentie) en of er droomslaap (zogenaamde REM-slaap) optreedt.
Indien er twee of meer keren REM-slaap optreedt tijdens de MSLT-tests (of een keer met ook snel optreden van REM-slaap tijdens de polysomnografie de nacht vantevoren), kan dat een aanwijzing zijn voor narcolepsie. Het MSLT-onderzoek duurt een dag.
De meeste mensen met narcolepsie vallen binnen 5 á 10 minuten in slaap, en bij circa de helft van deze mensen bestaan de extra slaapjes uit de droomslaap (REM-slaap).
De uitslag van een multipele slaaplatentietest kan afwijkend zijn als iemand in de periode voor de test te weinig geslapen heeft. Het is daarom belangrijk om in de 2 weken voor dit onderzoek voldoende te slapen. Soms wordt dit gecontroleerd middels actigrafie.
Resultaten voor iemand met narcolepsie
Actigrafie
Soms is het voor het stellen van de diagnose nodig om te kijken naar iemands normale slaappatroon. Dat kan met actigrafie. Hierbij krijgt de patiënt één of twee weken een soort horloge om de pols dat beweging meet. Aan de hand van de uitslagen kun je zien wanneer iemand wakker is (veel beweging) of slaapt (nauwelijks beweging). Deze gegevens kunnen helpen bij het begrijpen van de symptomen of de uitslagen van de andere slaaponderzoeken. Vaak wordt deze meting gecombineerd met een slaapdagboek dat de patiënt kan invullen.
Ruggenprik
Ook is het soms nodig om een ruggenprik (lumbaalpunctie) te doen. Zo meten we de hoeveelheid hypocretine in uw hersenvocht. Deze stof ontbreekt bij mensen met narcolepsie type 1. Bij een lumbaalpunctie krijgt u een prik in uw onderrug. Dit is een veilige plek om hersenvocht af te nemen. Kort na de ingreep kunt u weer naar huis.
Lijst van slaapcentra
Via onderstaande knop vind je de lijst met slaapcentra die door het RIZIV erkend zijn.
