Wat zijn de symptomen van narcolepsie?
Narcolepsie wordt gekenmerkt door vijf symptomen. Ze hoeven niet noodzakelijk alle vijf aanwezig te zijn en niet iedereen heeft de symptomen in dezelfde mate. Daarnaast zijn er ook neveneffecten. Dit zijn andere, niet specifiek narcolepsie-klachten, die regelmatig voorkomen.
Overmatige slaperigheid overdag is het meest voorkomende en meest hinderlijke symptoom. Sommigen voelen zich voortdurend slaperig, anderen hebben last van slaapaanvallen. Hierbij val je gedurende korte periodes (meestal minder dan twintig minuten) in slaap. Dit slapen wordt vaak tijdelijk als verkwikkend beschouwd. De neiging om in slaap te vallen is het meest uitgesproken tijdens eentonige activiteiten of in een prikkelarme omgeving.
Sommige mensen met narcolepsie hebben last van aanvallen van spierverlamming. Deze spierzwakte wordt uitgelokt door emoties zoals lachen, boos zijn of schrikken. Er kan een verslapping optreden van alle skeletspieren, maar meestal verslapt een spiergroep, bijvoorbeeld de nek (voorover vallen van het hoofd), het gelaat (openvallen van de mond) of de knieën. De spierverlamming duurt meestal slechts enkele seconden en bijna altijd minder dan twee minuten. Sommigen hebben dit maar eenmaal per maand, anderen hebben dit meerdere keren per dag.
Een hypnagoge hallucinatie (droombeeld) is een hallucinatie die optreedt wanneer de patiënt in slaap begint te vallen (tijdens de overgang van waken naar slapen). Praktisch gezien is een hypnagoge hallucinatie een hallucinatie die op het “verkeerde” moment optreedt in de slaapcyclus. Ongeveer 25% van de mensen met narcolepsie hebben te maken met hypnagoge hallucinaties (dat is niet hetzelfde als gewone hallucinaties).
Het gaat om korte, levendige droombeelden die soms nauwelijks van de werkelijkheid zijn te onderscheiden. Tijdens de slaaphallucinatie kun je allerlei (beangstigende) zaken zien, horen of voelen. De hallucinaties duren meestal enkele minuten, bijna nooit langer dan tien minuten. Ze treden op tijdens het inslapen ’s nachts, maar ook overdag. Ze kunnen voorkomen in combinatie met slaapverlamming.
Soms treden ook slaapverlammingen op tijdens de overgang van waken naar slapen of van slapen naar waken. Tijdens een slaapverlamming kan je je niet bewegen terwijl je bewustzijn behouden blijft. Omdat de REM-slaap kort na het inslapen kan optreden, is men zich nog bewust van de omgeving, maar niet in staat te bewegen. Dit kan erg beangstigend of bedreigend zijn voor de patiënt. Ongeveer 30% van alle patiënten heeft regelmatig last van slaapparalyse.
Vaak wordt ervan uitgegaan dat mensen met narcolepsie ‘s nachts goed slapen omdat ze overdag zo slaperig zijn. Maar ook een oppervlakkige en onrustige slaap met regelmatig wakker worden is een verschijnsel waar meer dan de helft van de mensen met narcolepsie last van heeft. Je wordt dan al na één of twee uur wakker en dit kan zich om de twee uur herhalen. Ook kunnen mensen met narcolepsie vaak langere tijd wakker liggen (één tot twee uur). Verder kan de slaap ‘s nachts worden verstoord door angstdromen en veel lichaamsbewegingen, zoals schoppen tijdens het slapen.
Naast de vijf hoofdsymptomen, zijn er ook nog andere niet specifiek narcolepsie klachten, die regelmatig voorkomen. Klik op de klachten voor meer uitleg.
